Bağlama Kursu (Bağlama ve Bozuk Düzen)

Merhaba değerli arkadaşlar bugünkü eğitim konumuz yine ücretsiz yararlanabileceğiniz müzik kursları ekseninde olacaktır. Geçtiğimiz yazıda tüm müziklerde kullanılan Gitar eğitimi yer almış olup, bu konumuzda ise Türk Halk Müziğinde yaygın olarak kullanılan bir enstrümanı Bağlama kurslarını göreceğiz. Saz yada Bağlama olarak bilinen bu müzik aleti yaklaşık 7 farklı modelden oluşmaktadır. Konumuzun devamında diğer modellere bakma fırsatı bulacağız. Şimdi dilerseniz İstanbul’da ücretsiz yararlanabileceğiniz saz kurslarına bakalım.

Saz Çalma

İsmek Bağlama Kursu
Türkiye’nin en geniş kapsamlı ücretsiz kursu İsmek daha öncede belirttiğimiz gibi yaklaşık 30 farklı branşta müzik eğitimleri vermektedir. Bunların büyük bir bölümü müzik aletleri enstrüman olup, onlardan biride Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının çalmak ve dinlemekten büyük keyif aldığı saz kursu olmaktadır. İsmek Müzik ve Gösteri Sanatları alanında 2 farklı branş ile (Bağlama Düzeni ve Bozuk Düzen) olarak her iki branşta toplamda 232 saat sürecek eğitimlerden oluşmaktadır.

Müziğin Temel Ögeleri İle Eğitime Başlanır
Evet arkadaşlar her zaman olduğu gibi eğitimin ilk aşamasında müziğin temel ögeleri ve bağlama hususunda önem arz eden teorik konularla başlanmaktadır.

Bağlamayı Doğru Pozisyonda Tutmak
Daha öncede belirttiğimiz gibi her müzik aletinin kendine özgü duruş ve tutuş teknikleri bulunmaktadır. Onlardan biride Bağlama olup, eğitimin bu aşamasında kursiyerlere duruş ve doğru pozisyonda tutma eğitimi verilmektedir.

Ritim Kalıpları Çalışması
Halk müziğinde genelde 6 farklı düzen bulunmaktadır. Bunlar kurslarda öğrenme imkanı bulacağınız Bağlama Düzeni, Bozuk Düzen ile Misket, Fa müstezat, Abdal ve Do müstezat olarak ayrılmaktadır.

Bağlama ve Bozuk Düzen ve Arasındaki Farklar
Evet arkadaşlar konuyu daha net anlamak için düzenlere özetle bakmak istiyorum. Kara düzen yada bozuk düzen olarak bilinen yöntem eskiden saz çalmayı öğrenmek isteyenlerin ilk öğrendiği uygulamalardan biri olduğu söylenebilir. Bozuk düzende üst tel Üst tel SOL olup, orta tel ise RE alt tel ise LA olduğunu bilmelisiniz.

Bağlama Düzeni: Günümüzde saz çalmayı öğrenmek isteyenlerin ilk öğrendiği düzen olup, üst tel LA ortada ise SOL alt telde ise RE bulunmaktadır.

Seslendirmeye Geçiş
Toplamda 232 saat sürecek olan kurslarda teorik eğitimleri geride bırakıp artık çalma aşamasına geçilmektedir. Bu kısımda kursiyerlere ilk olarak bağlama düzeninde Derbeder-Kalenderî dizilerinin seslendirilmesi öğretilmektedir. Bu aşamayı geçen kursiyerlere devamında Kürdî ve Hicaz dizileri öğretilmektedir.

Halk Müziği Repertuarı
Eğitimin son aşamasında ise kursiyerlere artık Türk Halk Müziği eserlerinin kurallara uygun şekilde seslendirilmesi öğretilmektedir. Kalan eğitim süresinde bol uygulama fırsatı bulunmaktadır. Kursiyerler aynı şekilde evlerinde farklı müziklere eşlik ederek kendilerini geliştirme imkanı bulurlar.

Bağlama Çeşitleri / Tipleri / Özellikleri
Yazının başında da belirtildiği gibi bu müzik aletinin diğer çeşitlerini de özetle tanıtmak istiyorum. Bağlama bu ailenin en temel sazı olup, 6 ile 9 tel takılabilir. 17-24 Perdeden oluşan bu araç ailenin diğer üyelerine göre biraz daha tiz bir ses tonuna sahip olduğu söylenebilir. Alt telleri genelde LA sesine çekilirken orta ve üst teller ise sürekli akort etmeye uygundur. Bozuk hem bir çalma şeklin hemde enstrüman türü denilebilir. 15-18 Perdeden oluşan bu müzik aletinde ses daha yumuşak olduğu görülür. Ülkemizde daha çok Ege bölgesinde kullanılmaktadır.

Meydan Sazı (En Büyük Boy Bağlama): Bu müzik aletinde ayrım genelde aletin uzunluğu ve perdesindeki değişkenlikle ayrılmaktadır. Ailenin en uzun üyesi Meydan Sazı olup, 30-32 telden oluşan bu alette daha tok ve kalın bir ses alınmaktadır. Bu tür araçlarda genelde Bass sesi olmamasına karşın meydan sazı diğerlerine göre daha bir bass etkisi ortaya koymaktadır. Diğerlerine göre uzun olması onu çalmayı biraz zorlaştırmaktadır.

Divan Sazı (Büyük Boy): Evet arkadaşlar en büyük boy yani meydan sazı icra edilmesi biraz zor olduğu için genelde sanatkarlar boy olarak biraz daha kısa olan divan sazını tercih etmektedir. Fakat meydan sazından elde edilen sesi hiç birinde bulma imkanı olmamaktadır. 7 Yada 9 tel ile kullanılmaktadır.

Cura (En Küçük Boy): Yukarıda büyük ve en büyük boyları görme imkanı oldu. Şimdi ise en küçük boydaki sazı curaya göz atalım. En küçük boy olup, genelde 55-60 cm olarak üretilmektedir. Yörük sazı olarak biline bu müzik aleti 3-6 tel ve 7-16 perdesi bulunmaktadır. Bağlama ve bozuk düzene akort etme imkanı bulacağınız cura yörelere göre değişen çalış şekli olsa da mızrap yada parmakla çalabilirsiniz.

Bağlama Parçaları (Tekne, Göğüs, Sap)
Evet değerli arkadaşlar yazımızın bu kısmında ise bu müzik aletinin yapısına bakmak istiyorum. Başlıkta da belirtildiği üzere tekne, göğüs ve sap olmak üzere 3 parçadan oluşmaktadır. Bağlama genelde insana benzetilmiş bir araçtır. Sap ucuna baş denilmiş ve burgularına ise kulak yakıştırması yapılmıştır. Göğüs ses kısmına ise gövde denilmiştir.

Sağlam Ağaçlardan Oyularak Yapılır:
Bu müzik aletinin gövde kısmı genelde sert ağaçlardan oyularak yapılmaktadır. Saz yapımında kullanılan ağaçlar genelde dut ağacı öncelik taşısa da bunun dışında ceviz, gürgen, kestane ve ardıç gibi ağaçlar kullanılmaktadır. Geçmişte el sanatları yaygın olması nedeniyle oyularak yapılırken günümüzde daha çok dilimler halinde yapılmaktadır. Yapılış şekli aynı zamanda türünü de belirlemektedir. Oyularak yapılana oyma saz dilimler halinde yapılana ise yaprak saz yakıştırması yapılmaktadır.

Teller Eskiden Bağırsaktan Yapılırdı
Müzik aletlerinde genelde hayvansal maddeler sıkça kullanılmaktadır. Örnek vermek gerekirse geçmişte gitar telleri kemikten yapılırdı. Yine geçmişe bakacak olursak saz tellerinin bağırsaktan yapıldığını görürsünüz. Günümüzde ise çelik, pirinç ve bakır madde kullanılmaktadır.

Bağlama Nasıl Tutulur?
Eğitime katılan arkadaşların ilk öğreneceği hususlardan biri tutuş olup, bu müzik aletini kendi imkanları ile öğrenmek isteyenler için kısaca bilgi verelim. Öncelikle sazın kolu baş parmak ve işaret parmağı arasında kalan çukura çok iyi bir şekilde oturtulması gerekir. Çanak kısmı ise sağ karın boşluğuna gelecek şekilde konmalıdır. Bilek göğüs eşiği hizasında olup, mızrap aşağı, yukarı hareketlerle vurulmaktadır. Mızrap kullanacaksanız mutlaka sağ elin baş parmağı ile işaret parmağı arasında düz bir şekilde tutulmalıdır.

Kayıtlar Nasıl Yapılır?
İstanbul’da yaşayanlara yönelik olan İsmek Saz Kursu kayıtları diğer kurslar gibi kursiyer.ismek.org adresinden online yapılmaktadır. Genel kayıtları her yer Eylül ayında başlamakta olup, okullar kapanana kadar devam etmektedir.

Mustafa Gövercin

Merhabalar, ben eğitim içerikleri editörü Mustafa Gövercin, İstanbul'da yaşayanlar için özellikle ücretsiz yararlanabileceğiniz kursları ile sizlerle buluşturmaya çalışıyorum. Şu hususu unutmamak gerekir ki "öğrenmenin yaşı yoktur."

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.