Hat Sanatı Kursu
Hat sanatı yada İslam yazı sanatı olarak bilinen Hüsn-i Hat özellikle Osmanlı döneminde çok yaygın hale gelmiş ve mekanı cennet olası Fatih Sultan Mehmed döneminde bu sanatın icra edildiği mektepler (okullar) olduğu tarihi kaynaklarda yer almaktadır. Günümüze kadar uzanan hat sanatı örneklerine daha çok camilerde rastlarsınız. Dua ve ayetlerin hat sanatı ile yazılmış örnekleri sıkça yazılır. Okuması biraz zor olabilir. Günümüzde bu sanatı öğrenmek ve icra etmek isteyenler için Türkiye’nin her yerinde ücretsiz kurs bulmanız mümkündür. İstanbul’da yaşayanlar için bu eğitimi İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hayat Boyu Öğrenme Merkezi İSMEK kurslarında bulabilirsiniz.
İsmek Hüsn-i Hat Branşı
Türkiye’nin en büyük kültür ve sanat kursları olan İsmek sanat ve tasarım alanında yaklaşık 20 branşta eğitim vermektedir. Eğitimi verilen branşlardan biride Hüsn-i Hat olup, toplamda 264 saat sürecek olan kurslardan oluşmaktadır. İstanbul’un hemen hemen tüm ilçelerinde bulacağınız bu eğitime hiç bir ücret ödemeden yararlanabilirsiniz. Şimdi dilerseniz kurslarda ele alınacak konulara özetle bakalım.
Hat Sanatı Tarihi, Kavramı ve Tarihçesi
Tekrardan merhaba arkadaşlar eğitimin ilk aşaması bu sanatı tanıyarak başlamaktadır. Çünkü günümüzde çok yaygın bir şekilde icra edilmediği için böylesi bir girişe gerek duyulmaktadır. Geçmişte bu sanatı icra eden önemli Hattatları da tanıyarak onları yad etme fırsatı bulacağız.
Hat Sanatında Kullanılan Malzemeler ve Yazıya Hazırlık
Burada ilk olarak bu sanatı öğrenmek ve icra etmek isteyenlerin hazır etmesi gereken malzemelere bakacağız. Kalem, Kalemtıraş, Makta, Hokka, Lika, Mürekkep ve Kağıt olup eğitimcinin belirleyeceği malzemeler alınmaktadır. Yazıya hazırlık aşamasında ise kursiyerlere hokka ve mürekkep ayarları ile boyama, aherleme ve mühreleme uygulaması yaptırılmaktadır.
Hat Türleri
Dersin devamında ise hat türlerini yani ekolleri tanıyarak devam edeceğiz. Bu sanatı icra eden ve ekol haline gelen hattatlar (Şevki Efendi, Mustafa Rakım, Sami Efendi yanı sıra Karahisari) ekolü eğitimleri yer alacaktır. Osmanlı döneminin önemli hattatlarına bakacak olursak hattat Yahya Sûfi ve oğlu Ali B.Yahya Sûfi olduğu görülmektedir. Aynı şekilde 1652 yılında İstanbul Hasekide dünyaya gelen Hattat Hâfız Osman Efendide bu işin üstadı olarak bilinir.
Hat Sanatında Uygulanan Yazı Türleri Aklam-Sitte ve Diğerleri
Evet arkadaşlar yazı türlerine ilk olarak Aklam-ı Sitte çeşidi ile başlıyoruz. Bu grupta yer alan yazı çeşitleri arasında Sülüs, Nesih, Reyhani, Muhakkak, Tevkii ve Rik’a yani İcazet anlamına gelen yazıların yazılışı öğretilmektedir. Eğitimin diğer ilerleyen kısmında ise diğer yazı türlerine geçilecek olup, Kufi, Makili, Talik, Divani, Rik’a ve Celi Divani türleri öğretilmektedir.
Hat Sanatı İle Tuğra Yapımı
Yazı çeşitlerini öğrenen kursiyerler artık daha zor aşamalara geçmektedir. Burada ilk uygulama Osmanlı hanedanının nişan ve alameti olarak görülen Tuğra yapımını öğreneceksiniz. Memlûklular, Selçuklular, Anadolu Beylikleri ve son olarak Osmanlı İmparatorluğu tarafından kullanılan Tuğra derslerinde ilk olarak tuğranın tarihi gelişimi öğretilecektir. Devamında ise bölümlerine (Sere, Beyze, Hançere ve Kol, Tuğra ve Elif) eğitimi verilmektedir.
Kısaca bölümlerden birine bakacak olursak Dere yada diğer adıyla Kürsü anlamına gelmektedir. Tuğranın bu aşamasında padişahın ve babasının ismi yazmaktadır. Aynı şekilde şah, han ve el muzaffer ve bin kelimelerinin yazıldığı kısımdır. İlk hali dikdörtgen olup, III. Murad’dan sonra üst kısmı biraz daraltılarak üçgen halini almıştır. IV. Mustafa’nın tuğrası yapımında ise kaidesi yavarlak hale getirilmiştir.
Hilye (Hilye-i Şerîf)
Hat sanatı örnekleri tabii ki sadece camilerde değil aynı zamanda evlerde de görülür. Hilye yada (Hilye-i Şerîf) olarak bilinen güzel yazı sanatı ile süslenmiş dua ve ayetler evlere asılmaktadır. 1700’lü yıllarda ortaya çıkan Hilye-i Şerîf sanatı ilk olarak Hâfız Osman’ın 1690 yılında yaptığı bilinmektedir. Aşağıda görseli yer alan bu eseri görebilirsiniz. Eğitimin bu aşamasında kursiyerlere Hilyenin bölümleri (Baş Makam, Hilal, Göbek, Etek ve Kolluk) kısmının nasıl yapılacağı öğretilmektedir.
Meşhur Türk Hattatları Tanıyoruz
Eğitime kısa bir tarih arası veriyoruz. Sizin severek katıldığınız bu eğitimi daha önce icra eden ve başarısı günümüze kadar ulaşmış olan Türk Hat Sanatı ustalarını hayatlarını ve eserlerini tanıyacağız. Osmanlı Hat ekolünün sahibi olan Şeyh Hamdullah’ı tanıyacak Hafız Osman’ın başarısına bir kez daha hayran kalacaksınız. Bu tarih yolculuğunda tanıma fırsatı bulacağımız Hattatlara bakalım. Şeyh Hamdullah, Ahmet Karahisari, Hafız Osman, Hamit Aytaç, Şevki Efendi, Rakım Efendi ve Kazasker Mustafa İzzet Efendinin hayatı ve eserlerine göz atma imkanı bulacağız.
Hüsn-i Hat Terimleri
Güzel bir tarih yolcuğundan sonra şimdi tekrardan eğitime dönüyoruz. Kursun bu aşamasında Hat sanatında önemli bir yere sahip olan terimlere geçiyoruz. Bu aşamada kursiyerlere harflerle ilgili terimler öğretilerek hatasız ve güzel yazmanın tekniği öğretilmektedir. Bu aşamada çok dikkatli olmanız gerekir. Eğitimin ilk aşaması harflere ait terimler olup, burada Cevher, sadr, sırt, bacak ve zülfe, cüz, zaid, çene, Ünye bünye, Kâse, küp, kol, kaş, dirsek ile boy ve çanak konusu yer almaktadır. Aynı şekilde eğitimin devamında ise harflerin terkibine göre terimler, hareketlerine göre terimler yanı sıra yazıya ait terimler öğretilmektedir.
Hat Sanatında Kullanılan İşaretler
Hüsn-i Hat sadece güzel yazma sanatı olmayıp, aynı zamanda süsleme sanatı olduğu söylenebilir. Eğitimin bu aşamasında siz değerli kursiyerlere Hüsn-i Hat işaretleri öğretilecektir. İlk olarak süsleme işaretleri ile başlayacak olan eğitim Tırnak, Tirfil, Kalın Cezm ve Yuvarlak nokta ile devam edecektir. Süsleme işaretlerini başarıyla geçen kursiyerler Mühmel yani noktasız işaretlere geçecek olup, bu aşamada ise Ha, Sin, Sad, Mim, Ayn vb harfleri öğrenecektir. Bu modülün son aşamasında ise okutma işaretleri dediğimiz ve hat sanatını okumak için gerekli olan Nokta, Hareke, Cezm, Şedde, Hemze ve Sıla konuları yer almaktadır.
Rabbi Yessir Meşki
Müslümanların her anında dua eksik olmaz. Öyle ki sanat faaliyetlerinde de bu böyle olmuş ve gelenek haline gelmiş olup, hat sanatına başlayan kişi ilk olarak Rabbi Yessir meşkini yazarak başlamaktadır. Şevki Efendi’nin Rabbi Yessir meşki ile başlayan bu gelenek Kazasker Mustafa izzet Efendi ve Halim Özyazıcı ile devam etmiştir. Her birinin tekniği farklı olup, bunları öğrenme imkanı bulacaksınız.
İsmek Hat Sanatı Yarışmaları Düzenliyor
Evet arkadaşlar eğitim içeriği ile ilgili bilgi verdikten sonra şimdi birazda bu sanatın gelişmesi ve yaygınlaşması için yapılan çalışmalara göz atalım. İsmek Hüsn-i Hat kursları yanı sıra her yıl geleneksel hale gelen branş yarışmaları düzenlemektedir. Ödüllü yapılan bu yarışmalardan biride Hüsn-i Hat olup, yarışma detaylarına aşağıda yer alan bağlantıdan ulaşabilirsiniz. https://www.istanbulkurslari.com/ismek-sanat-yarismalari/